تعرفه‌ها و توافقات تجاری چه اثری بر قیمت نفت داشته است؟

نفت خبر: بر اساس گزارش بازار نفت آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) ، پیش‌بینی می‌شود که رشد تقاضای جهانی نفت از ۹۹۰ هزار بشکه در روز در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ به ۶۵۰ هزار بشکه در روز برای باقی‌مانده سال کاهش یابد. به عبارت دیگر تقاضای نفت همچنان در حال افزایش است اما رشد این تقاضا کاهش یافته است. این کاهش به دلیل چالش‌های اقتصادی و فروش بی‌سابقه خودروهای الکتریکی است که مصرف نفت را محدود کرده‌اند. میانگین رشد تقاضا در سال ۲۰۲۵ به ۷۴۰ هزار بشکه در روز و در سال ۲۰۲۶ به ۷۶۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید. همچنین میتوان گفت که تقاضای نفت در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصاد (OECD) در سال 2025 معادل 120 هزار بشکه در روز و در سال 2026 حدود 240 هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت.

تصویر عرضه جهانی نفت
از سوی دیگر انتظار می‌رود که عرضه جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ به طور متوسط ۱.۶ میلیون بشکه در روز افزایش یابد و به ۱۰۴.۶ میلیون بشکه در روز برسد. این رشد در سال ۲۰۲۶ با افزایش ۹۷۰ هزار بشکه در روز ادامه خواهد یافت. تولیدکنندگان غیراوپک پلاس قرار است که حتی با وجود کاهش تولید نفت سبک آمریک، در سال جاری ۱.۳ میلیون بشکه در روز و در سال آینده ۸۲۰ هزار بشکه در روز به عرضه اضافه کنند. بر اساس آخرین برنامه‌ها، اوپک پلاس نیز ۳۱۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۵ و ۱۵۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۶ به عرضه جهانی اضافه خواهد کرد.
نگاهی به گزارش مذکور نشان میدهد که پیش‌بینی مربوط به میزان پالایش نفت برای سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ نسبت به گزارش ماه گذشته تغییر چندانی نکرده است. بر این اساس میزان پالایش نفت برای سال 2025 معادل 83.2 میلیون بشکه و در سال 2026 معادل 83.6 میلیون بشکه در روز است.
افزایش سالانه حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز در هر دو سال نیز کاملاً به مناطق غیر OECD وابسته است. در اواخر آوریل سال جاری ، حاشیه سود پالایشگاه‌ها در اکثر مناطق و ساختارها به بالاترین سطح خود در ۱۲ ماه گذشته رسید، زیرا تغییر قابل توجه در قیمت‌گذاری نفت خام، سودآوری را افزایش داد.
موجودی‌های جهانی نفت در مارس ۲۰۲۵ به میزان ۲۵.۱ میلیون بشکه افزایش یافت که بیشتر آن (۵۷.۸ میلیون بشکه) مربوط به نفت خام بود. با این حال، کل موجودی‌ها، یعنی ۷۶۷۱ میلیون بشکه، همچنان 221 میلیون بشکه کمتر از میانگینی است که در 5 ساله وجود داشت. در زمان مذکورموجودی‌های کشورهای OECD ، 1.3 میلیون بشکه و موجودی‌های کشورهای غیر OECD، 21.3 میلیون بشکه افزایش یافت. همچنین نفت در حال حمل روی آب با افزایش اندک ۰.۷ میلیون بشکه همراه بود. داده‌های اولیه نشان می‌دهد که موجودی‌ها در آوریل باز هم بیشتر شده است.

عوامل تحولات قیمتی
قیمت‌های نفت خام در آوریل و اوایل مه حدود ۱۰ دلار در هر بشکه کاهش یافت. این افت به دلیل افزایش تعرفه‌های آمریکا و تولید بیش از انتظار اوپک پلاس رخ داد. با این حال، پس از توافق تجاری آمریکا با بریتانیا در ۸ مه و توافق ۹۰ روزه آمریکا با چین در ۱۲ مه، احساسات منفی در بازار تا حدی کاهش یافت. قیمت متوسط نفت خام روسیه در آوریل ۵۵.۶۴ دلار در هر بشکه بود و همه انواع نفت صادراتی اصلی روسیه نیز قیمتی کمتر از 60 دلار به ازای هر بشکه داشتند.
قیمت‌های نفت در اواخر آوریل و اوایل مه به دلیل تنش‌های تجاری که بر بازارهای مالی و کالایی اثر گذاشت و تصمیم اوپک پلاس برای کاهش بیشتر محدودیت‌های تولید، روند نزولی خود را از سر گرفتند. پس از توافق تجاری آمریکا با بریتانیا در ۸ مه و توافق ۹۰ روزه با چین در ۱۲ مه، جو منفی بازار تا حدی تعدیل شد. با این حال، افزایش عدم قطعیت در تجارت جهانی احتمالاً بر اقتصاد جهان و در نتیجه تقاضای نفت تأثیر خواهد گذاشت. قیمت آتی نفت برنت در آوریل، ۱۴ دلار به ازای هر بشکه کاهش یافت و در اوایل مه به پایین‌ترین سطح چهارساله (کمی بالای ۶۰ دلار در هر بشکه) رسید، اما سپس به حدود ۶۶ دلار در هر بشکه بازگشت.

نشانه‌های کاهش رشد تقاضا
در حال حاضر نشانه‌هایی از کند شدن رشد تقاضای جهانی نفت در حال نمایان شدن است و این موضوع به دقت رصد می‌شود. پس از تقاضای نسبتا قوی تقاضای نفت در 3 ماهه نخست سال 2025، داده‌های اخیر تحویل نفت در کشورهای غیر OECD، به‌ویژه چین و هند، ضعیف‌تر از حد انتظار بوده است. اکنون پیش‌بینی می‌شود که رشد تقاضا برای باقی‌مانده سال ۲۰۲۵ با نرخ ملایم‌تری (۶۵۰ هزار بشکه در روز) ادامه یابد که منجر به میانگین افزایش سالانه ۷۴۰ هزار بشکه در روز می‌شود. این رقم در سال ۲۰۲۶ به ۷۶۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید. با وجود این ضعف اخیر، اقتصادهای نوظهور همچنان موتور اصلی رشد هستند و در سال ۲۰۲۵ حدود ۸۶۰ هزار بشکه در روز و در سال ۲۰۲۶ یک میلیون بشکه در روز به تقاضا اضافه می‌کنند، در حالی که کاهش تقاضا در کشورهای OECD با سرعت بیشتری (۱۲۰ هزار بشکه در روز در ۲۰۲۵ و ۲۴۰ هزار بشکه در روز در ۲۰۲۶) ادامه دارد.
در شرایطی که چشم‌انداز اقتصاد جهانی و تقاضای نفت ضعیف‌تر شده، اوپک پلاس در اوایل مه با اعلام افزایش تولید ۴۱۱ هزار بشکه در روز برای ژوئن (برای دومین ماه متوالی)، بازار را شگفت‌زده کرد. این تصمیم عملا تولید این گروه را به سطحی رساند که پیش‌تر برای اکتبر ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده بود. با این حال، افزایش واقعی کمتر از مقدار اعلام‌شده خواهد بود، زیرا برخی کشورها مثل قزاقستان، امارات، عراق و روسیه همچنان بیش از سهمیه خود تولید می‌کنند و برخی دیگر به دلیل محدودیت ظرفیت یا جبران تولید بیش از حد قبلی، کاهش‌هایی اعمال خواهند کرد.

تاثیر کاهش قیمت بر شیل آمریکا
یکی از تاثیرات فوری کاهش اخیر قیمت نفت بر تولید شیل آمریکا دیده می‌شود. تولیدکنندگان مستقل در گزارش‌های اخیر خود اعلام کردند که تعداد دکل‌ها را کاهش داده و تا ۹ درصد از بودجه سرمایه‌گذاری پیش‌بینی‌شده برای سال ۲۰۲۵ را کم می‌کنند.
پیش‌بینی تولید نفت سبک (نوعی نفت خام) در آمریکا برای دومین ماه متوالی کاهش یافته است. برای سال ۲۰۲۵، پیش‌بینی می‌شود که تولید روزانه ۴۰ هزار بشکه کمتر از پیش‌بینی قبلی باشد. همچنین، برای سال ۲۰۲۶، این کاهش بیشتر بوده و تولید روزانه ۱۹۰ هزار بشکه کمتر از پیش‌بینی قبلی خواهد بود.
رشد کل عرضه آمریکا اکنون ۴۴۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۵ و ۱۸۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۶ برآورد می‌شود و در سال ۲۰۲۶ به ۲۰.۹ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
با توجه به اینکه افزایش عرضه جهانی به طور قابل‌توجهی از رشد تقاضا پیشی می‌گیرد، پیش‌بینی می‌شود موجودی‌های نفت در سال ۲۰۲۵ به طور متوسط ۷۲۰ هزار بشکه در روز و در سال ۲۰۲۶ حدود ۹۳۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد. این در حالی است که در سال ۲۰۲۴ موجودی‌ها ۱۴۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته بود. این روند زمینه را برای تعادل بیشتر عرضه و تقاضا فراهم می‌کند.