هوشمندسازی سوخت؛ هر قطره سوخت رهگیری میشود

داوود حشمتی، تحلیل‌گر نفت خبر: پیش‌تر، یکی از معاونان شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به‌صراحت گفته بود: «۵۰ درصد قاچاق سوخت از دل شبکه حمل‌ونقل انجام می‌شود»؛ یعنی همان‌جایی که یارانه سنگین سوخت می‌نشیند و نظارت گنگ و گاه‌وبی‌گاه، فضا را برای خروج غیرقانونی سوخت فراهم می‌کند. حالا در ادامه همان خط، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش، خبر از طرحی داده که قرار است پایش لحظه‌ای فرآورده‌های نفتی را ممکن کند.

حامد عظیمی‌فر، مدیرعامل شرکت، به شانا گفته است که «طرح پایش لحظه‌ای فرآورده‌های نفتی از جمله اقدام‌های مهمی بود که سال ۱۴۰۳ در دستور کار قرار گرفت. با استفاده از این طرح می‌توانیم هر قطره فرآورده تولیدی و توزیعی کشور را تا لحظه تحویل به مصرف‌کننده با استفاده از ابزارهای هوشمند رصد کنیم.»

او بر هوشمندسازی به‌عنوان کلید اصلی مقابله با قاچاق سوخت تأکید کرده و گفته است: «ما برای مقابله و پیشگیری از قاچاق، بیشترین اتکا را به هوشمندسازی داریم، چراکه با استفاده از ابزارهای هوشمند می‌توانیم فرآیند تولید، انتقال و توزیع فرآورده‌های نفتی را به‌صورت لحظه‌ای پایش کنیم.»

اما عظیمی‌فر در عین حال هشدار می‌دهد که این نظارت هوشمند در حلقه‌های بالادستی زمانی مؤثر خواهد بود که دستگاه‌های متولی مصرف – از جمله حوزه حمل‌ونقل – نیز وظیفه‌شناس باشند: «تمام این اقدام‌ها زمانی به نتیجه مطلوب می‌رسد که دستگاه‌های متولی بخش مصرف نیز بتوانند به مسئولیت‌های قانونی خود عمل کنند.»

در واقع، هوشمندسازی بدون هماهنگی کامل حلقه مصرف، فقط ردگیری خروج سوخت را دقیق‌تر می‌کند؛ نه الزاماً جلوی آن را می‌گیرد.

در مجموع، اگر ۵۰ درصد قاچاق از شبکه حمل‌ونقل است و راه‌حل اساسی در رصد لحظه‌ای دیده می‌شود، آن‌چه همچنان مبهم مانده، نقش واقعی دستگاه‌هایی است که باید مصرف را قانونی، واقعی و قابل پیگیری کنند. بدون اصلاح حلقه مصرف، پایش فقط سندی می‌سازد بر عمق بحران.