چرا بازار نفت در پیش‌بینی قیمت‌های بلندمدت اشتباه می‌کند؟

محمدحسین لطف الهی، نفت خبر:

در حالی که معامله‌گران روی نفت ۶۰ دلاری در سال ۲۰۳۰ شرط بسته‌اند، تاریخ و واقعیت‌های بنیادین بازار روایت دیگری دارند. اگرچه طوفان نزولی در کوتاه‌مدت اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد، اما تکیه بر منحنی‌های فعلی برای پیش‌بینی قیمت پنج سال آینده، شرط‌بندی روی اسبی بازنده است.
بلومبرگ در تحلیلی که روز چهارشنبه ۲۶ نوامبر منتشر شد، نوشت: بیایید صادق باشیم؛ بازار نفت تقریباً همیشه در پیش‌بینی قیمت‌های بلندمدت اشتباه کرده است. بنابراین جای تعجب نیست که اکنون نیز با اطمینانی کاذب پیش‌بینی می‌کند که قیمت نفت در سال ۲۰۳۰ حدود ۶۰ دلار خواهد بود؛ رقمی که به طرز مشکوکی نزدیک به سطوح فعلی است. اما اگر از وقوع یک فاجعه اقتصادی تمام‌عیار بگذریم، واقعیت این است که نفت در پنج سال آینده کالای گران‌تری خواهد بود.
با این حال، پیش از آنکه طرفداران افزایش قیمت جشن بگیرند، باید بر یک واقعیت تلخ و فوری تأکید کرد: چشم‌انداز کوتاه‌مدت، به‌ویژه برای نیمه اول سال ۲۰۲۶، به‌شدت نزولی باقی مانده است. از اواخر سال ۲۰۲۴ تغییر چندانی رخ نداده؛ زمانی که هشدار دادیم سطح قیمتی نگران‌کننده دیگر ۱۰۰ دلار نیست، بلکه ۵۰ دلار است. مگر اینکه اوپک پلاس به زودی و به طوری قابل توجه تولید خود را کاهش دهد، قیمت نفت در ماه‌های آینده تضعیف خواهد شد و احتمالاً با یک سقوط بیش از حد (Overshoot) مواجه می‌شویم. حتی بعید نیست که در اوایل سال آینده، برای مدتی کوتاه، شاهد قیمت‌هایی باشیم که با عدد ۴ شروع می‌شوند.

نزدیک‌بینی بازار و منحنی توهم
اما فراتر از این تلاطم کوتاه‌مدت، به نظر می‌رسد بازار انرژی در مورد پایین ماندن قیمت نفت در بلندمدت، بیش از حد خوش‌خیال است. اگر به «منحنی قیمت نفت» نگاه کنید، بازار مسیری را ترسیم کرده که در آن قیمت‌ها از امروز تا ابدیت در محدوده ۵۰ تا ۶۰ دلار باقی می‌مانند. این سناریو قانع‌کننده نیست. جالب اینجاست که بازار سهام نیز این پیش‌بینی را باور ندارد؛ شرکت‌هایی مانند اکسون‌موبیل و شورون که ارزش‌گذاری آن‌ها به جریان نقدی بلندمدت نفت وابسته است، همچنان عملکرد خوبی دارند که نشان‌دهنده انتظارات قیمتی بالاتر در میان سهامداران آن‌هاست.
برای ساده‌سازی، بیایید از قراردادهای آتی پنج‌ساله به عنوان نماینده‌ای برای قیمت‌های بلندمدت استفاده کنیم. این قراردادها که اکنون برای تحویل در سال ۲۰۳۰ با قیمتی کمتر از ۶۲ دلار (برای نفت وست تگزاس) معامله می‌شوند، در واقع «پیش‌بینی» نیستند؛ بلکه سطحی هستند که خریداران و فروشندگان «امروز» حاضرند بر سر آن توافق کنند.

تاریخچه شکست‌های پیش‌بینی
تاریخ نشان داده است که این قراردادها پیش‌گوی بسیار بدی برای قیمت‌های آینده هستند. در سال ۲۰۰۳، بازار آتی پیش‌بینی می‌کرد که نفت تا سال ۲۰۰۸ به طور میانگین ۲۵ دلار خواهد بود؛ در حالی که نفت به مرز ۱۵۰ دلار رسید. در اوج همه‌گیری سال ۲۰۲۰، بازار شرط می‌بست که پنج سال بعد (یعنی امروز) نفت ۳۵ دلار خواهد بود؛ اما واقعیت نزدیک به ۶۰ دلار است.
اکنون بازار می‌گوید تا سال ۲۰۳۰ قیمت از سطوح فعلی فراتر نخواهد رفت. این منطقی نیست. قیمت ۶۰ دلار برای توازن عرضه و تقاضا در آن زمان بسیار پایین است. آنچه کمتر قطعی است، این است که آیا بازار برای ایجاد تعادل، زودتر از آن (مثلاً در سال ۲۰۲۷) نیاز به جهش قیمتی خواهد داشت یا خیر.

تقاضا: افسانه پایان سوخت فسیلی
بیایید با تقاضا شروع کنیم. با وجود هیاهوی مداوم درباره گذار از سوخت‌های فسیلی، رشد مصرف نفت همچنان سالم و قدرتمند است. احتمالاً در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶، تقاضا با نرخ سالانه ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد؛ رقمی که فاصله چندانی با میانگین ۲۰ ساله (۱.۱ میلیون بشکه) ندارد.
اگر رکود جهانی رخ ندهد، تقاضا احتمالاً با نرخ مشابهی در سال ۲۰۲۷ و به سوی ۲۰۳۰ گسترش خواهد یافت که نیازمند تولید جدید قابل توجهی است. قیمت‌های فعلی که در مقیاس تاریخی «ارزان» محسوب می‌شوند، تنها اشتهای جهانی برای مصرف را بیشتر تحریک می‌کنند.

عرضه: جزر و مد موقت
مشکل اصلی در حال حاضر «عرضه» است. بازار نفت امروز به دلیل ترکیبی از عوامل غیرمعمول دچار مازاد عرضه شده است: ۱. ورود همزمان چندین پروژه عظیم نفتی (که در دوران کرونا به تأخیر افتاده بودند) به مدار تولید در سال ۲۰۲۵. ۲. تقویت شدید صنعت نفت شیل آمریکا در پی جهش قیمت‌ها در سال ۲۰۲۲. ۳. تصمیم عربستان برای سوق دادن اوپک پلاس به افزایش تولید، که تا حدودی واکنشی به عدم پایبندی اعضا (مانند قزاقستان و عراق) به سهمیه‌هایشان بود.
این «موج بلند عرضه» در سال ۲۰۲۶ و اوایل ۲۰۲۷ ادامه خواهد داشت، اما به سرعت فروکش خواهد کرد. تا سال ۲۰۲۸، رشد سالانه عرضه احتمالاً از رشد تقاضا جا می‌ماند و جهان دوباره به نفت اوپک پلاس نیاز مبرم پیدا خواهد کرد. در آن زمان، قیمت‌ها باید افزایش یابند تا سرمایه‌گذاری‌های جدید را تشویق کنند.

چشم‌انداز ۲۰۳۰: واقع‌گرایی در برابر رویاپردازی
با کنار هم قرار دادن این قطعات، شرط‌بندی روی قیمت‌های بالاتر در سال ۲۰۳۰ (مثلاً بالای ۷۵ تا ۸۰ دلار) شانس موفقیت بسیار بالایی دارد؛ رقمی که به مراتب بالاتر از نرخ فعلی قراردادهای آتی است.
اما آیا نفت ۱۰۰ دلاری محتمل است؟ بسیار بعید است. بازار نفت امروز با فشاری مشابه دوران ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸ (ابرچرخه کالاها) روبرو نیست؛ زمانی که عرضه ناگهان مجبور شد خود را به تقاضای افسارگسیخته چین برساند. آن دوران تکرار نخواهد شد، اما دوران ارزانی ابدی نیز توهمی بیش نیست.

عامل وحشت: سیاست و تحریم‌ها
چه چیزی می‌تواند قیمت نفت را برای مدت طولانی‌تری پایین نگه دارد؟ بیش از هر چیز، سیاست. نفت فراوان است، اما بخشی از منابع به دلیل تحریم‌ها خارج از دسترس مانده‌اند. دو کشور کلیدی که باید زیر نظر داشت، روسیه و ونزوئلا هستند. هر دو پتانسیل بازگشت و تولید بسیار بالاتر از سطح فعلی را دارند. بازگشت کامل آن‌ها می‌تواند معادلات را تغییر دهد.
با این حال، حتی با در نظر گرفتن این متغیرها، نفت فعلی برای توازن بازار در بلندمدت بیش از حد ارزان به نظر می‌رسد. کفه ترازو به وضوح به سمت قیمت‌های بالاتر در سال ۲۰۳۰ سنگینی می‌کند؛ حتی اگر این مسیر با توقفی دردناک و نزولی در سال ۲۰۲۶ آغاز شود. سرمایه‌گذارانی که تنها امروز را می‌بینند، ممکن است بزرگترین فرصت‌های فردا را از دست بدهند.

انتهای پیام