پارسا ملکی، نفت خبر: در حالی که زمستان سخت اروپا با تهدیدهای ژئوپلیتیکی همراه شده، اوکراین گام مهمی برای تنوع‌بخشی به منابع انرژی خود برداشته است. بر اساس داده‌های رسمی، این کشور واردات گاز طبیعی از مسیر جنوبی ترانس‌بالکان را از سر گرفت و ۱.۱ میلیون متر مکعب گاز از پایانه‌های مایع‌سازی گاز طبیعی (LNG) یونان دریافت کرد. این اقدام که پس از دو ماه توقف رخ داد، پاسخی مستقیم به تشدید حملات روسیه به زیرساخت‌های انرژی اوکراین است و نشان‌دهنده تلاش‌های کی‌یف برای حفظ ثبات گرمایشی و برقی در آستانه فصل سرد است.
مسیر ترانس‌بالکان که اوکراین را از طریق مولداوی، رومانی و بلغارستان به یونان متصل می‌کند، در ماه‌های سپتامبر و اکتبر به دلیل هزینه‌های بالای ترانزیت مورد استفاده قرار نگرفت. تعرفه‌های گران در کشورهای واسط، رزرو ظرفیت را غیراقتصادی کرده بود، اما کاهش نرخ‌ها توسط اپراتورهای مولداوی و رومانی در نوامبر سال جاری، تقاضا را احیا کرد. پیش از این تنها در ژوئیه و اوت از این مسیر استفاده شده بود، که حجم واردات را به ۰.۷۸ میلیون متر مکعب در روز سه‌شنبه افزایش داد.
این ازسرگیری نه تنها یک تصمیم فنی، بلکه استراتژیک است؛ اوکراین که از سال ۲۰۲۲ به طور کامل از گاز روسیه بی‌نیاز شده، اکنون بر واردات از اروپا تکیه دارد و روزانه حدود ۲۳ میلیون متر مکعب گاز از همسایگان دریافت می‌کند، ۱۰ میلیون از مجارستان، ۸ میلیون از لهستان و ۵ میلیون از اسلواکی.
این واردات که عمدتاً از منابع LNG آمریکایی و اروپایی تأمین می‌شود، نقش حیاتی در جبران خسارات ناشی از حملات روسیه ایفا می‌کند. در روزهای اخیر، مسکو حملات خود را بر زیرساخت‌های انرژی اوکراین تشدید کرده و کی‌یف را در آستانه بحران زمستانی قرار داده است.
تنها در ۸ نوامبر ۲۰۲۵، روسیه با پرتاب بیش از ۱۰۰ موشک و پهپاد، حمله‌ای "عظیم" به تأسیسات انرژی انجام داد که منجر به قطعی برق در اکثر مناطق از جمله کی‌یف، شد. آتش‌سوزی‌هایی در حومه پایتخت گزارش شده و حداقل یک نفر کشته شد. وزیر انرژی اوکراین هرمان گالوشچنکو، این حملات را "حمله‌ای سیستماتیک" توصیف کرد که هدف آن فلج کردن اقتصاد و روحیه عمومی است.
این حملات بخشی از استراتژی گسترده‌تر روسیه برای استفاده از انرژی به عنوان سلاح جنگی است. از زمان آغاز تهاجم تمام‌عیار در فوریه ۲۰۲۲، مسکو بیش از ۵۰ درصد ظرفیت تولید برق اوکراین را نابود کرده و زمستان‌های گذشته را به کابوسی برای میلیون‌ها شهروند تبدیل کرده، با این حال کی‌یف با تنوع‌بخشی منابع، تاب‌آوری خود را افزایش داده است. واردات از مسیر بالکان، که تنها ۵ درصد از کل نیاز روزانه (حدود ۲۵ میلیون متر مکعب در زمستان) را پوشش می‌دهد، نمادی از همبستگی اروپایی است.
لهستان هاب جدید گاز مایع آمریکایی، نقش کلیدی ایفا می‌کند و اخیراً اعلام کرده که ظرفیت واردات خود را برای تأمین اوکراین و اسلواکی افزایش خواهد داد. این ابتکار که توسط رئیس‌جمهور آندژی دودا حمایت می‌شود، می‌تواند وابستگی اروپا به گاز روسیه را که از ژانویه ۲۰۲۵ با پایان قرارداد ترانزیت اوکراین به صفر می‌رسد، جبران کند.
پیامدهای اقتصادی این تحولات فراتر از مرزهای اوکراین است. برای کی‌یف، حفظ واردات گاز نه تنها گرمایش را تضمین می‌کند، بلکه تولید صنعتی را که ۳۰ درصد آن به انرژی وابسته است، حفظ می‌نماید. تحلیل‌گران برآورد می‌کنند که بدون این اقدامات، خسارات اقتصادی زمستان می‌تواند به ۱۰ میلیارد یورو برسد. از سوی دیگر، اروپا با چالش تأمین گاز روبرو است؛ پایان ترانزیت روسی از اوکراین، ۱۴۰ تراوات‌ساعت کمبود سالانه ایجاد می‌کند و قیمت‌ها را در بازارهای قاره‌ای افزایش می‌دهد. در این میان بلغارستان با تلاش برای مصادره پالایشگاه لوک‌اویل روسی، سیگنال‌هایی از تنش‌های جدید ارسال می‌کند.
ازسرگیری واردات بالکان نشان‌دهنده شکست نسبی استراتژی روسیه در انزوای اوکراین است. کی‌یف همزمان با دفاع، به حملات متقابل علیه تأسیسات انرژی روسیه مانند حمله اخیر به پالایشگاه ولگوگراد و دریافت موشک های دوربرد تاماهاک از آمریکا، ادامه می‌دهد که احتمالا مسکو را به مذاکره خواهد کشاند. با این حال زمستان پیش رو آزمون سختی خواهد بود؛ آیا اروپا می‌تواند زنجیره تأمین را پایدار نگه دارد یا حملات روسیه به بحران انسانی جدیدی منجر می‌شود؟
اوکراین با حمایت متحدان، در حال بازسازی شبکه انرژی خود است و مسیر بالکان می‌تواند الگویی برای تنوع‌بخشی پایدار باشد. اما بدون آتش‌بس، این چرخه حملات ادامه خواهد یافت و اروپا را درگیر هزینه‌های فزاینده می‌کند.
دیدگاه‌ها و نظرات خود را بنویسید
