کاهش سرمایه‌گذاری جهانی در بخش نفت

محمدحسین لطف‌الهی، گزارشگر نفت‌خبر: آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) پیش‌بینی کرده است که سرمایه‌گذاری‌های جهانی در بخش نفت در سال ۲۰۲۵ با کاهشی ۶ درصدی مواجه شود؛ این اولین کاهش در یک دهۀ گذشته، به استثنای سال رکود ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹، خواهد بود. این آژانس در گزارش سالانۀ خود تحت عنوان «سرمایه‌گذاری انرژی جهان» اعلام کرد که این کاهش عمدتاً به دلیل «افت شدید هزینه‌ها در بخش نفت شیل آمریکا» روی خواهد داد.
فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، در مصاحبه‌ای در خصوص این گزارش گفت: «این کاهش در سرمایه‌گذاری نفت، ناشی از عدم‌قطعیت‌های اقتصادی، کاهش انتظارات از میزان تقاضا و افت قیمت‌ها است.»
قیمت نفت خام تحت تأثیر سیاست تعرفه‌ای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که روند رشد اقتصاد جهانی را با تهدید مواجه کرده است کاهش یافته است. در همین حال، اوپک‌پلاس روند افزایش تولید خود را تسریع بخشیده و عرضه را به بازاری که پیش از این نیز به میزان کافی تأمین شده بود، افزایش داده است.
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، برآوردهای اولیه برای سال ۲۰۲۵، که بر پایۀ اظهارات و برنامه‌های اعلام‌شده از سوی شرکت‌ها تهیه شده بود، نشان‌دهندۀ ثبات در هزینه‌های نفت و گاز بود؛ اما با افزایش فشار بر قیمت‌های نفت، این چشم‌انداز بدبینانه‌تر شده است. این کاهش هزینه‌ها، سرمایه‌گذاری کلی در بخش بالادستی نفت و گاز را برای سال ۲۰۲۵ به کمی کمتر از ۵۷۰ میلیارد دلار خواهد رساند، که نشان‌دهندۀ کاهشی حدود ۴ درصدی است. حدود ۴۰ درصد از این هزینه‌ها صرف مقابله با افت طبیعی تولید در میادین موجود خواهد شد. سرمایه‌گذاری جهانی در بخش پالایشگاهی نیز در سال ۲۰۲۵ به پایین‌ترین سطح خود در ۱۰ سال گذشته، یعنی حدود ۳۰ میلیارد دلار، خواهد رسید.
در مقابل، هزینه‌ها در میادین گاز طبیعی در سطح سال ۲۰۲۴ باقی خواهد ماند و سرمایه‌گذاری در تأسیسات جدید گاز طبیعی مایع (LNG) «روند صعودی قدرتمندی» را طی می‌کند، زیرا پروژه‌های جدیدی در آمریکا، قطر، کانادا و مناطق دیگر به مرحلۀ بهره‌برداری نزدیک می‌شوند. گزارش آژانس بین‌المللی انرژی تأکید می‌کند: «بین سال‌های ۲۰۲۶ تا ۲۰۲۸، بازار جهانی LNG بزرگ‌ترین جهش در افزایش ظرفیت را در طول تاریخ خود تجربه خواهد کرد.»
آژانس بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش ماهانه خود درباره روند تقاضای نفت نوشته بود: «در حال حاضر نشانه‌هایی از کند شدن رشد تقاضای جهانی نفت در حال نمایان شدن است و این موضوع به دقت رصد می‌شود. پس از تقاضای نسبتا قوی تقاضای نفت در 3 ماهه نخست سال 2025، داده‌های اخیر تحویل نفت در کشورهای غیر عضو در سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، به‌ویژه چین و هند، ضعیف‌تر از حد انتظار بوده است. اکنون پیش‌بینی می‌شود که رشد تقاضا برای باقی‌مانده سال ۲۰۲۵ با نرخ ملایم‌تری (۶۵۰ هزار بشکه در روز) ادامه یابد که منجر به میانگین افزایش سالانه ۷۴۰ هزار بشکه در روز می‌شود. این رقم در سال ۲۰۲۶ به ۷۶۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید. با وجود این ضعف اخیر، اقتصادهای نوظهور همچنان موتور اصلی رشد هستند و در سال ۲۰۲۵ حدود ۸۶۰ هزار بشکه در روز و در سال ۲۰۲۶ یک میلیون بشکه در روز به تقاضا اضافه می‌کنند، در حالی که کاهش تقاضا در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی با سرعت بیشتری (۱۲۰ هزار بشکه در روز در ۲۰۲۵ و ۲۴۰ هزار بشکه در روز در ۲۰۲۶) ادامه دارد.»