چین و هند؛ ستون‌های ثبات بازار نفت

پارسا ملکی، نفت خبر: در بازار نفت جهانی که با مازاد عرضه فزاینده و تنش‌های ژئوپلیتیکی دست و پنجه نرم می‌کند، پالایشگاه‌های چین و هند به عنوان تثبیت‌کنندگان کلیدی عمل کرده‌اند. این دو کشور با افزایش واردات نفت خام از خاورمیانه و آمریکای شمالی علی‌رغم رشد تولید داخلی، به تعادل عرضه و تقاضا کمک کرده‌اند.

 بر اساس گزارش اکتبر ۲۰۲۵ آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، عرضه جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ به ۱۰۶.۱ میلیون بشکه در روز می‌رسد و مازاد عرضه را به حدود ۳ میلیون بشکه در روز افزایش می‌دهد، که عمدتاً از تولید غیراوپک ناشی می‌شود. این روند که از اوایل ۲۰۲۵ شتاب گرفته، نتیجه ترکیبی از سیاست‌های آگاهانه تنوع‌بخشی منابع و واکنش‌های طبیعی به تحریم‌های ایالات متحده علیه روسیه است.

پالایشگاه‌های هندی مانند Reliance Industries اخیراً حدود ۲.۵ میلیون بشکه نفت از عراق و قطر خریداری کرده‌اند، در حالی که شرکت‌های چینی به سمت امارات و آمریکای جنوبی گرایش یافته‌اند. عربستان سعودی و عراق تامین به هند را برای دسامبر ۲۰۲۵ به حداکثر قرارداد رسانده‌اند، که می‌تواند روزانه ۱ تا ۱.۵ میلیون بشکه به پالایشگاه های این کشور تزریق کند.

 واردات از خاورمیانه اکنون حدود ۶۰ درصد کل واردات هند و ۵۰ درصد چین را تشکیل می‌دهد. در مقابل ایالات متحده با تحریم‌های جدید علیه Rosneft و Lukoil صادرات روسی را محدود کرده و نقش خود به عنوان صادرکننده عمده به اروپا و آسیا را تقویت کرده است. اتحادیه اروپا نیز با ممنوعیت واردات محصولات پالایشی روسی از ۲۰۲۶، به سمت LNG آمریکایی روی آورده و تقاضای جهانی را تحت تاثیر قرار داده است.

تحلیل این الگوها نشان می‌دهد که نقش تثبیت‌کننده چین و هند، هرچند در کوتاه‌مدت مثبت، با ریسک‌های بلندمدت همراه است. افزایش وابستگی به خاورمیانه می‌تواند نوسانات منطقه‌ای مانند تنش‌های خلیج فارس را تشدید کند و تعادل بازار را برهم زند. در چین، کاهش تقاضا به عوامل ساختاری مانند گسترش خودروهای انرژی نو ، سیاست‌های کربن‌زدایی و کندی رشد اقتصادی نسبت داده می‌شود. روسیه با کاهش صادرات به اروپا، به چین و هند متکی شده اما تحریم‌ها درآمد آن را تا ۴۰ درصد کاهش داده است. این پویایی‌ها، مازاد عرضه را از ۱.۹ میلیون بشکه در روز به سطوح بالاتری سوق داده و قیمت برنت را در نوامبر به حدود ۶۴ دلار تثبیت کرده است.

در هند استراتژی دوگانه مشاهده می‌شود؛ افزایش واردات نفت خام از خاورمیانه برای تامین پالایشگاه‌ها، در حالی که برنامه کاهش واردات LPG از این منطقه به نفع ایالات متحده با هدف ۱۰ درصد تامین از آمریکا در ۲۰۲۶ بخشی از دیپلماسی تجاری است. این تغییر ریسک‌های تنوع‌بخشی را برجسته می‌کند اما به کاهش وابستگی کلی کمک می‌رساند.

در نهایت، پالایشگاه‌های چین و هند با استراتژی‌های آگاهانه، بازار را متعادل می‌کنند اما نیاز به نظارت بر ریسک‌های وابستگی و انتقال انرژی دارند. سیاست‌گذاران باید دیپلماسی چندجانبه را تقویت کنند تا از پایداری بلندمدت اطمینان حاصل شود.